کاوش موضوع سد
صفحه اصلی
سد
سد سازهای است که بر روی یک رودخانه یا بدنه آبی برای نگهداری، منحرف کردن یا کنترل آب ساخته میشود. معمولاً به بدنه آب ذخیره شده در پشت سد، مخزن یا دریاچه گفته میشود. تفاوت سد با بند (آب بند) در این است که سدها دارای یک مخزن ذخیره آب قابل توجه هستند ولی بندها فقط آب را بند آورده و ارتفاع میدهند ولی مخزن آب بزرگ و قابل توجهی ندارند.
سدها سیلابها را مهار کرده و با ذخیره و یا انحراف آب در پشت خود از آن برای برای فعالیتهایی مانند آبیاری، مصارف انسانی، استفادههای صنعتی، پرورش آبزیان و کشتیرانی استفاده میشود. غالباً همراه با سدها از برقآبی برای تولید برق استفاده میگردد. همچنین میتوان از یک سد برای جمعآوری یا ذخیره آب استفاده کرده و سپس این آب بهطور مساوی بین مکانهای مختلف توزیع شود. عموماً هدف اصلی ساخت سدها نگهداری آب است، در حالی که از سازههای دیگر مانند سیلابگیر یا خاکریز یا بند برای مدیریت آب یا جلوگیری از جاری شدن آب به مناطق خاصی از زمین استفاده میشود. اولین سد شناخته شده سد جاوا در اردن است که مربوط به ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد است.
سدها و مخازن مرتبط با آنها، توانایی ذخیره آب برای استفاده در آینده، تأمین انرژی آبی و ایجاد سطحی از محافظت در برابر بارشهای شدید را فراهم میکنند. اگر سدها به درستی طراحی شوند، امکان دسترسی به آب را در مواقعی فراهم میکنند که در غیاب سد در دسترس نخواهد بود، به این طریق منابع آب تجدیدپذیر قابل بهرهبرداری افزایش مییابد. این امر به ویژه برای کشورهایی که آب موجود در آنها در فصول مرطوب و خشک بهطور قابل توجهی متفاوت است، اهمیت دارد. سدها همچنین ممکن است اجازه دهند رواناب اضافی که بهطور معمول بدون استفاده به سمت اقیانوس جریان مییابد برای استفاده در دسترس قرار گیرد. با این حال، سدها و مخازن، بهویژه سدهای بزرگ نیز میتوانند تأثیرات منفی بر جوامع بشری داشته باشند و نیاز به اسکان مجدد برخی از مردم داشته باشند و منجر به اختلالات اجتماعی شوند. سدها همچنین شبکه رودخانه را تغییر میدهند و کاهش جریان یکی از اصلیترین پیامدهای منفی اکولوژیکی سدها و مخازن محسوب میشود. همچنین، آب ذخیره شده ممکن است با سرعت بیشتری نسبت به آب جریان آزاد تبخیر شود. بهطور خلاصه، سدها دارای مزایا و معایبی هستند، به طوری که ویژگیهای طراحی آنها باید به دقت ارزیابی شود.
در ایالات متحده بیش از ۹۱۰۰۰ سد وجود دارد که عمر متوسط آنها ۶۰ سال بوده و حدود ۷۵٪ از آنها به عنوان سدهای خطرناک طبقهبندی شدهاند. فقط ۳٪ از این سدها قابلیت تولید برق دارند.... بیشتر در ویکی پدیا